فریب سایبری بهعنوان یک راهبرد پیشگام و تحولآفرین در دفاع سایبری، از جایگاهی بیبدیل در مقابله با تهدیدات پیشرفته و پیچیده در فضای سایبری برخوردار است، زیرا با طراحی محیطهای جعلی و فریبنده، مهاجمان را از دستیابی به اهداف اصلی بازداشته و فرصتهای بینظیری برای رصد، شناسایی و خنثیسازی حملات در اختیار مدافعان قرار میدهد. این فناوری، فراتر از یک ابزار دفاعی، بهعنوان یک اهرم راهبردیدر حفاظت از زیرساختهای حیاتی و اطلاعات حساس عمل کرده، هزینههای عملیاتی مهاجمان را بهطرز چشمگیری افزایش داده و بازدارندگی سایبری را در سطح بالایی ارتقا میبخشد. این مقاله با هدف ارائه یک چارچوب مفهومی جامع و عمیق، مفاهیم بنیادین فریب سایبری و تکسونومی ساختارمند آن را با دقت تبیین کرده و چرخه عمر این راهبرد را با نگاهی موشکافانه تحلیل مینماید. روشهای پیشنهادی موجود در ادبیات علمی نیز مورد بررسی قرار گرفته و طبقهبندیهای متنوعی از تکنیکها، ابزارها و معماریهای فریب ارائه شده است. در این راستا، برخی از پلتفرمهای پیشرو که بهعنوان ابزارهایی کارآمد در شبیهسازی و پیاده سازی سرویسهای آسیبپذیر و ثبت دقیق فعالیتهای مخرب شناخته میشوند، معرفی گردیدهاند. همچنین، سه راهکار عملی برای پیادهسازی فناوریهای فریب با تشریح کامل جنبههای فنی و اجرایی پیشنهاد شده است. در نهایت، با شناسایی دقیق نیازهای کنونی و شکافهای تحقیقاتی، جهتگیریهایی برای پژوهشهای آتی، از جمله توسعه سیستمهای خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی و یکپارچگی با معماریهای امنیتی نوین، ارائه شده تا زمینهساز تحولی بنیادین در ارتقای امنیت سایبری در برابر تهدیدات نوظهور گردد.
Samouti S A, Tarhani S, Babakhani M. A comprehensive review of cyber deception concepts, comparative analysis of deception platforms, and proposal of three exemplary implementations for deceiving attackers. منادی 2025; 14 (1) :97-119 URL: http://monadi.isc.org.ir/article-1-313-fa.html
صموتی سید علی، طرهانی سجاد، باباخانی محسن. بررسی مفاهیم فریب سایبری و مقایسه برخی از سکوهای فریب و پیادهسازی سه راهکار نمونه برای فریب مهاجم. امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات (منادی). 1404; 14 (1) :97-119